Geluid op je carnavalswagen: de do’s en don’ts

Als geluidsbedrijf met Brabantse roots zijn wij gespecialiseerd in het plaatsen van geluidsapparatuur op carnavalswagens. Om je zo goed mogelijk op weg te helpen of voor een laatste check op de carnavalswagen delen we graag de belangrijkste do’s en don’ts als het gaat om geluid op jouw praalwagen.

Kopen of huren?
Het komt vaak voor dat bouwploegen die ieder jaar een carnavalswagen bouwen in de loop der jaren een eigen geluidsinstallatie aanschaffen. Voordat je tot aanschaf van een eigen set overgaat, zijn er een aantal zaken waarover je kunt nadenken om te bekijken of het voor jou rendabel genoeg is. Alleen al de (eenmalige) aanschaf ervan is een nadeel, omdat er een behoorlijke kostenpost tegenover staat. Vanwege digitalisering en de snel veranderende economie merk je dat apparatuur steeds sneller verjaart. Met recreatief gebruik kun je er zeker een aantal jaren goed mee vooruit, maar als je up-to-date wil blijven met de nieuwste snufjes, verbeteringen in apparatuur en gemakkelijkere (digitale) besturing, dan brengt huren grote voordelen met zich mee. Zo kan een professioneel verhuurbedrijf je ieder jaar voorzien van het best passende advies gebaseerd op de behoefte en de nieuwste sets. Daarnaast heb je geen opslagruimte nodig en ook dit scheelt weer in de kosten. Hierdoor ben je elk jaar verzekerd van een up-to-date geluidssysteem en het verhuurbedrijf kan zelfs alles voor je op- en afbouwen.

Hieronder een kleine rekensom ter vergelijking, waarbij we uitgaan van een veel gehuurde geluidsset voor carnavalswagens. De set bestaat uit vier actieve* 12” full-range** speakers en twee actieve 18” subwoofers van het merk QSC:

Kopen:
– 4x QSC K12 á €799,00 = €3196,00
– 2x QSC KW181 á €1549,00 = €3098,00
– 1x Yamaha MG10 mengpaneel á €139,00
– Bekaling diversen á €100,00
– Totaal: €6533,00 (incl. 21% btw)

Huren:
– Master Partys geluidsset 4 á €260,15 x staffel 2,4= €624,36
– Yamaha MG10 mengpaneel á €21,18 x staffel 2,4= €50,82
– Bekabeling inbegrepen
– Op- en afbouwkosten: €90,75
– Transport (omgeving Brabant): €72,60
– Totaal: €838,53 (incl. 21% btw)

Bovenstaande uitkomsten laten zien dat voor het aankoopbedrag dezelfde materialen bijna acht carnavalsperiodes gehuurd kunnen worden.

Spreiding van het geluid
Een ander belangrijk aspect is de opstelling van je apparatuur om een zo optimaal mogelijk geluid te creëren. In veel gevallen willen de wagenbouwers een goede spreiding van het geluid rondom de praalwagen. Het is daarom verstandig om sowieso uit te gaan van een speaker op iedere hoek van je wagen. Als je tijdens de optocht zelf op de kar staat is het aan te raden om een of twee speakers naar binnen te richten. Zo kan je zelf ook mee feesten!

De full-range speakers moeten het liefst zo hoog mogelijk (tussen 1,8 en 3,5 meter) in de carnavalswagen gebouwd worden. Wanneer je de speakers te laag of zelfs op wielhoogte van de kar plaatst, wordt de muziek te veel gedempt door het publiek op straat.

Wil je extra lage tonen voor de bass in de muziek? Dan raad ik je aan om een of meerdere subwoofers toe te voegen aan de geluidsinstallatie. De speakers werken dan niet meer full-range maar enkel voor de hoge tonen waarbij de subs zorgen voor een mooie basweergave. Bij actieve systemen zoals de QSC K-series zit deze functie ingebouwd. Bij passieve* systemen zal er een cross-over*** tussen moeten.

Subwoofers worden meestal wél onderin de wagen bij de assen geplaatst voor de beste geluidsspreiding in alle richtingen. De geluidsgolven van lage tonen zijn veel langer dan hoge tonen. Hierdoor dragen deze gemakkelijker door obstakels zoals een menigte van mensen heen. Daarnaast zijn subwoofers vaak een stuk zwaarder dan full-range speakers waardoor het geen pretje is om deze op hoogte te bevestigen.

Aggregaat voor je praalwagen
Wat voor installatie je ook hebt, zonder stroom gebeurt er natuurlijk niets. Om je licht en geluid te voeden heb je een goede gestabiliseerde aggregaat nodig. Met gestabiliseerd bedoel ik niet alleen dat je ervoor moet zorgen dat de aggregaat goed vast staat, maar ook dat hij een stabiele spanning afgeeft. Ongestabiliseerde aggregaten kunnen een dip of piekspanning geven. Fijne elektronica kan hier niet tegen en kan onherstelbare schade oplopen.

Welke capaciteit aggregaat je voor de apparatuur nodig hebt verschilt per speaker en geluidsinstallatie. Je wilt hierbij weten hoeveel kilowatt (= 1000 Watt) je speakers verbruiken waarna je het kilovoltampère berekent. Met het kVA wordt het vermogen van aggregaten aangeduid.

Ik ga net als bij het vorige voorbeeld ook in deze rekensom weer uit van vier QSC K12 topspeakers en twee QSC KW181 subwoofers. Alle zes verbruiken ze op hoog volume ongeveer 2,26 Ampère (230V). Dat is een totaal van 3118,8 Watt (13,56A x 230V).

Voor de geïnteresseerden onder ons: in een stroomnet heb je te maken met schijnbaar vermogen (ook wel blind vermogen genoemd); officieel cos(phi). Bij aggregaten is de cos(phi) 0,8. Jouw totale te verbruiken vermogen van jouw speakerinstallatie dien je te delen door cos(phi) 0,8 (3,1188 / 0,8 = 3,8985) waardoor we op zoek moeten naar een gestabiliseerde aggregaat van minimaal 4 kVA.

Formule om het benodigde aggregaatvermogen te berekenen: Totaal verbruiksvermogen geluidsset (kW) / 0,8 = benodigde aggregaatvermogen (kVA)

Weersomstandigheden
Hoewel februari en maart vaak al prachtige dagen kunnen hebben, hebben we hier in Nederland helaas nooit een goed weer garantie. Vooral met regen en nattigheid is het met elektronische apparatuur opletten geblazen!

Zorg dat je goed bent voorbereid. Houd bij het inbouwen van de speakers rekening met regenval tijdens de optocht. Velen doen dit door een afdakje van hout en zeil boven en rondom de speakers te maken of de speakers helemaal weg te werken in het ontwerp. Een plastic zeil aan de voorkant van de speaker raad ik je af! Het plastic zal enorm gaan klapperen wanneer de speakers aan staan, waardoor je een vervelend bijgeluid krijgt. Gebruik in plaats daarvan speakerfoam, mesh doek of geperforeerd plaatmateriaal. Let wel; hoe dichter de afscherming aan de voorzijde, hoe minder geluid er doorheen kan.

Speakers veilig bevestigen
Bij geluidsinstallaties op een vaste locatie worden de subwoofers vaak op de grond geplaatst en de full-range of topspeakers op statieven. Op een carnavalswagen is dat niet aan te raden omdat het een te instabiele installatie wordt. Als je een installatie hebt gekocht kun je hiervoor maatbeugels maken en deze op de speakers vastschroeven. Als je besloten hebt te huren is het noodzakelijk de speakers goed vast te zetten met de juiste spanbanden. Je kunt je hierover het beste laten adviseren door een professioneel verhuurbedrijf.

Bij veel verhuurbedrijven kun je de exacte maten van de speakers opvragen, zodat je hiermee rekening kunt houden tijdens het bouwen. Ze geven je ook graag wat spanbanden mee om de apparatuur stevig vast te zetten.

Carnavalsmuziek
Tot slot, het allerbelangrijkste: goede muziek! Met een mengpaneel of PA-mixer kun je je geluidsinstallatie voorzien van muziek. Er zijn talloze Spotify playlists met carnavalsmuziek die je gemakkelijk vanaf je laptop of smartphone via de mixer door de speakers kunt laten klinken. Voeg hier eventueel nog een microfoon aan toe en je bent er helemaal klaar voor!

Heb je liever een DJ met DJ set op je carnavalswagen? Zorg dan dat hij of zij stabiel staat en goed het overzicht heeft. Hierdoor kan de DJ goed anticiperen op eventuele gevaarlijke situaties, de muziek zachter zetten op minder drukke plekken is of inspelen op het publiek met passende muziek.

Nog even de do’s and don’t voor je op een rijtje:

• Door te kopen bezit je je eigen apparatuur, maar met huren neem je de zorgen van het onderhoud en de opslag weg en blijft je installatie up-to-date;
• Zorg voor een krachtig genoeg geluidssysteem;
• Goede plaatsing van de installatie voor optimale spreiding van het geluid;
• Regel een gestabiliseerde aggregaat met voldoende kVA;
• Wees voorbereid op regen en overige weersomstandigheden, pak je apparatuur goed in;
• Zorg voor een veilige situatie. Zet de speakers en overige apparatuur goed vast;
• Maak of zoek een knallende playlist met echte carnavalskrakers.

Hopelijk heb ik je zo een aantal waardevolle tips kunnen geven met het opstellen van het geluidssysteem op jullie praalwagen. Heb je hierover toch nog een aantal vragen, stuur mij dan gerust een vrijblijvend mailtje.

Veel plezier met de optochten!

* Actieve en passieve geluidssystemen zijn twee verschillende manieren waarop speakers worden ontworpen. Bij een passief geluidssysteem zijn de versterkers altijd los van de speaker terwijl een actief geluidssysteem een ingebouwde versterker heeft. Een actieve speaker heeft daardoor altijd de juiste vermogensverhouding. ** Full-range betekent dat de speakers alle frequenties van de muziek laten horen, van lage bastonen tot hoge tonen. *** Cross-over is in feite een signaalsplitter. De input van jouw muziek wordt gesplitst in verschillende frequentiebanden. Een veel gebruikte instelling is 45 tot 110 Hz voor de subwoofers en 110 tot 20.000 Hz voor de topspeakers. Hierdoor worden de subwoofers niet belast met hoge tonen en worden de topspeakers niet belast met lage frequenties.